Wielu przedsiębiorców zmaga się na co dzień z problemem nieterminowego regulowania zobowiązań, które niewątpliwie mają wpływ na kondycje ich firm. Profesjonalny obrót to jednak nie tylko ryzyka, które wpisane są w prowadzenie działalności – jak w tym przypadku, dłużnicy i zatory płatnicze, ale również instrumenty umożliwiające walkę z nimi.
Podstawowym mechanizmem rekompensaty, który ma co do zasady motywować dłużnika do spełnienia świadczenia są odsetki doliczane do należności głównej. Jednakże mało który przedsiębiorca wie, że w przypadku nieterminowej płatności oprócz odsetek ma on prawo żądać czegoś więcej.
Jednym z takich instrumentów, które może wykorzystać wierzyciel w walce z nieterminowym regulowaniem zobowiązań jest w szczególności ryczałtowe zadośćuczynienie, przewidziane przez ustawę z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.
Art. 10 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.
Każdemu Wierzycielowi (przedsiębiorcy), przysługuje rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 roku, III CZP 94/15 „Rekompensata za koszty odzyskiwania należności w wysokości 40 euro, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013, poz. 403), przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Roszczenie o rekompensatę w wysokości 40 euro powstaje po upływie terminów zapłaty ustalonych w umowie lub ustalonych zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 tej ustawy”.
Wobec tego, jeżeli strony będące przedsiębiorcami zawarły umowę handlową, na mocy której Wierzyciel nabył uprawnienie do uzyskania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (czyli po spełnieniu świadczenia przez wierzyciela oraz nieotrzymaniu zapłaty w terminie określonym w umowie ze strony dłużnika), jest on uprawniony z mocy prawa do dochodzenia równowartości kwoty 40 euro od dłużnika, tytułem rekompensaty kosztów odzyskiwania należności.
Rekompensata przysługuje od każdej pojedynczej transakcji handlowej.
Czyli 40 euro x ilość transakcji (umów) = kwota rekompensaty w przeliczeniu na PLN.
Jeżeli świadczenie ma być spełniane częściami lub cyklicznie, uprawnienie do rekompensaty przysługiwać będzie od każdej niezapłaconej kwoty. Nie ma w tej sytuacji znaczenia ilość wystawionych faktur, chyba że zastrzeżono spełnienie świadczenia częściami, albo ma ono charakter okresowy.
Jeżeli koszty odzyskiwania należności przez wierzyciela przekroczyły równowartość 40 euro, ma on prawo dochodzić ich w wysokości przewyższającej tę kwotę.
Zgodnie z motywem 20 preambuły oraz art. 6 ust. 3 dyrektywy 2011/7/UE, która wprowadziła owe przepisy, do tego rodzaju kosztów powinno się zaliczać w szczególności koszty poniesione przez wierzycieli w związku ze skorzystaniem z usług prawnika.
