Pani Wiktoria kilka lat temu rozwiodła się ze swoim mężem. Obecnie samodzielnie wychowuje 19-letnią córkę Annę. Córka Pani Wiktorii studiuje i znajduje się na wyłącznym utrzymaniu matki. Ojciec zaprzestał płacenia zasądzonych wcześniej alimentów, gdyż uznał, że nie ma takiego obowiązku ponieważ jego córka ukończyła osiemnasty rok życia.
Czy osiągnięcie pełnoletności przez dziecko automatycznie powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego? – pyta Pani Wiktoria.
Artykuł dostępny pod adresem:
https://calisia.pl/obowiazek-alimentacyjny-jak-dlugo-trwa-i-czy-mozna-go-uchylic,23467
Czym jest obowiązek alimentacyjny?
Obowiązek alimentacyjny określony został w art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Polega on na konieczności dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Świadczenia te mają na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania osób najbliższych oraz tych, których prawa w tym zakresie wynikają z orzeczenia sądowego lub ustawy (postanowienie Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2001 r., sygn. V KKN 47/01).
Główna zasada jaka wynika z przytoczonych przepisów wskazuje nam, iż to rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem swoich dzieci, które nie są jeszcze w stanie się samodzielnie utrzymać. Wyjątkiem od tej zasady byłaby sytuacja, gdyby córki Pani Wiktorii posiadała majątek wystarczający na pokrycie jej kosztów utrzymania i wychowania.
A zatem, w przypadku córki Pani Wiktorii, osiągnięcie pełnoletności nie powoduje automatycznego wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Ojciec nadal zobowiązany jest do płacenia alimentów, które wcześniej zasądził sąd.
Jakie są konsekwencje nie płacenia alimentów przez rodzica?
Zgodnie z art. 209 § 1 ustawy Kodeks karny każdy, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Karalność takiego zachowania powstaje wtedy, gdy łączna wysokość powstałych zaległości alimentacyjnych stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.
Oznacza to, że nie byłoby możliwe pociągnięcie do odpowiedzialności karnej byłego męża Pani Wiktorii, który zaprzestał płacenia alimentów ze względu na np. chwilową utratę pracy i płynności finansowej, która nie przekraczałaby 3 miesięcy.
Jeżeli okazałoby się, iż ojciec zobowiązany do alimentacji nie będzie realizował swojego obowiązku co najmniej 3 miesiące, a dodatkowo brak pieniędzy narazi córkę na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (np. córka Pani Wiktorii będzie musiała zrezygnować z kontynuowania nauki), zachowanie ojca może zostać znacznie surowiej potraktowane. Będzie on wtedy mógł podlegać karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 209 § 1a kk).
Ściganie przestępstw nie alimentacji następuje na wniosek pokrzywdzonego lub organu pomocy społecznej, czy też organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Jeżeli córce Pani Wiktorii zostaną przyznane odpowiednie świadczenia rodzinne albo pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, ściganie odbywać się będzie z urzędu.
Czy zobowiązany do alimentacji może uchylić się od tego obowiązku?
Zgodnie z treścią art. 133 par. 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Pierwsza możliwość uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego zachodzi wówczas, gdy nałożony obowiązek połączony jest z nadmiernym uszczerbkiem dla zobowiązanego. Oznacza to, że jeżeli były mąż Pani Wiktorii ma trudną sytuację materialną np. spowodowaną chorobą, która uniemożliwia mu kontynuowanie pracy zarobkowej i z tego powodu pozbawia możliwości uzyskiwania dochodów, może on wystąpić o uchylenia obowiązku alimentacyjnego przez sąd.
Drugi przypadek, który umożliwia uchylenie obowiązku alimentacyjnego wynika z możliwości samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jeżeli córka Pani Wiktorii, rozpoczęłaby pracę zarobkową i w ten sposób osiągałaby dochody umożliwiające jej samodzielne utrzymanie, ojciec również mógłby wystąpić o uchylenie nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego.
Podobnie byłoby w sytuacji, gdyby córka Pani Wiktorii kontynuowałaby naukę, ale nie otrzymywałby obowiązujących zaliczeń, nie zdawałaby w terminie egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarzałaby lata studiów, skutkiem czego byłoby niekończenie studiów w przewidzianym terminie – ojciec również w tym przypadku mógłby wystąpić do sądu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Na zakończenie należy jeszcze raz podkreślić, iż samo wystąpienie określonego zdarzenia nie wystarczy, aby zaprzestać płacenia ustalonych przez sąd alimentów. Konieczne jest wystąpienie osoby zobowiązanej do sądu o zmianę nałożonego na nią obowiązku.
Artykuł dostępny pod adresem:
https://calisia.pl/obowiazek-alimentacyjny-jak-dlugo-trwa-i-czy-mozna-go-uchylic,23467