Facebook zalała fala zdjęć użytkowników z dzieciństwa. Nowe wyzwanie, które bardzo szybko opanowało jeden z najpopularniejszych serwisów społecznościowych na świecie, polega na udostępnianiu swoich starych zdjęć z podpisem “Wyzwanie przyjęte”. A kolejni użytkownicy, którzy je polubią, powinni zrobić to samo.
Wszystko na pierwszy rzut oka wygląda na całkiem niewinną zabawę. Jednak to co dla zwykłego zjadacza chleba może być zwykłą zabawą, polegającą na sentymentalnym powrocie do przeszłości, dla innych może być źródłem wielu cennych informacji oraz danych.
BBC News przytacza opinie ekspertów z zakresu sztucznej inteligencji. Mówią oni, że algorytmy przetwarzają publicznie dostępne zdjęcia z mediów społecznościowych, w tym z Facebooka. Ma być to taki „mały sekret” firm odpowiedzialnych za rozwój technologii rozpoznawania twarzy. A Takie zachowanie ma być rzekomo standardem w branży.
Czym jest Biometria?
Pojęcie „Biometria” – zdefiniowane zostało jako użycie specyficznych atrybutów odzwierciedlających unikalne cechy osoby, takie jak odcisk linii papilarnych palca, struktura układu żył krwionośnych (palca, nadgarstka), cechy charakterystyczne głosu, w celu potwierdzenia tożsamości osoby (definicja normy ISO/IEC 2382 z 2015 roku).
W art. 3 pkt 14 RODO pojęcie „Dane biometryczne” zdefiniowane zostało jako dane osobowe, które wynikają ze specjalnego przetwarzania technicznego, dotyczą cech fizycznych, fizjologicznych lub behawioralnych osoby fizycznej oraz umożliwiają lub potwierdzają jednoznaczną identyfikację tej osoby, takie jak wizerunek twarzy lub dane daktyloskopijne.
Innymi słowy mówimy o pewnego rodzaju informacjach, które wynikają z naszych indywidualnych właściwości biologicznych, fizjologicznych (wygląd twarzy, linie papilarne) lub czynnościowych (ruch, głos).
Dane te, mogą być następnie zbierane oraz przetwarzane – np. za pośrednictwem portali społecznościowych takich, jak Facebook czy Instagram. A pomaga w tym tzw. sztuczna inteligencja, czyli specjalnie przygotowane algorytmy, które je analizują i porównują.
Rysy twarzy jako dane biometryczne
W technologii identyfikacji biometrycznej wykorzystującej rysy twarzy zarejestrowany obraz poddawany jest odpowiedniej obróbce i matematycznemu przekształceniu do postaci wzorca cyfrowego. Obróbka obrazu polega na zlokalizowaniu twarzy i oczu, a następnie analizowana jest pozycja oczu w stosunku do całej twarzy. Na tym etapie następuje również rozpoznanie okularów czy zarostu.
Źródło: home.agh.edu.pl
W kolejnym etapie tworzona jest geometryczna siatka charakterystycznych punktów twarzy, która zapisywana jest w określonej formie cyfrowej. Identyfikacja i weryfikacja wykorzystująca ten rodzaj biometrii do porównywania wykorzystuje nie obraz twarzy, ale jej charakterystyczne punkty1 .
Zagrożenia związana z przetwarzaniem danych biometrycznych
Wiele danych biometrycznych, takich jak np. obraz twarzy, sposób chodzenia czy właściwości ruchowe, mogą być zarejestrowane i wykorzystane przez system biometryczny bez wiedzy osoby, której dotyczą. Zagrożenia te są tym większe, że w dobie nowych technologii, nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że nasz wizerunek jest przetwarzany i służyć może do identyfikacji naszej osoby w przyszłości.
Przetwarzanie danych biometrycznych a prawo
Od 25 maja 2018 r. dane biometryczne staną się szczególnie chronione, gdyż zostaną zakwalifikowane do szczególnych kategorii danych osobowych. Powoduje to konieczność spełnienia dodatkowych wymogów w celu ich przetwarzania.
Zgodnie z art. 9 ust.1 RODO zabrania się m.in. przetwarzania danych biometrycznych „w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej”. Istnieją wyjątki od zastosowania tego przepisu, które zostały wskazane w art. 9 ust. 2.
Przesłanki dopuszczalności przetwarzania szczególnych kategorii danych osobowych (w tym danych biometrycznych):
- istnieje wyraźna zgoda osoby w jednym lub kliku konkretnych celach, (jeśli przepisy tego nie zabraniają), przy czym „wyraźna zgoda” może zostać wyrażona ustnie, jednak to po stronie administratora danych będzie leżało ryzyko wykazania, że zgoda, na którą się powołuje, została udzielona;
- jest to niezbędne do wypełnienia obowiązków i szczególnych praw administratora lub osoby, której dane dotyczą, (jeśli jest to dozwolone przepisami);
- jest to niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą lub innej osoby fizycznej, a osoba, której dane dotyczą, jest fizycznie lub prawnie niezdolna do wyrażenia zgody;
- dane w sposób oczywisty zostały upublicznione przez osobę, której dotyczą;
- istnieją przesłanki związane z ważnym interesem publicznym;
- jest to niezbędne do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń lub w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy.
Chroń swoje dane
Każdego dnia z Facebooka korzysta 1,5 mld ludzi, którzy publikują około 300 milionów zdjęć dziennie. Jest to ogromna ilość danych, która wykorzystywana jest przez algorytmy sztucznej inteligencji do jej dalszego rozwoju.
Szerokie stosowanie biometrii w naszym życiu może nieść wiele zagrożeń. Musimy pamiętać o tym, iż określona dana biometryczna, za pomocą której jesteśmy identyfikowani, nigdy się nie zmieni. Nie ma możliwości wymiany np. tęczówki oka, odległości oczu, czy linii papilarnych. Gromadzone przez portale społecznościowe dane mogą w przyszłości posłużyć do identyfikacji naszej osoby, a w połączeniu z innymi danymi (np. imieniem i nazwiskiem, miejscem zamieszkania, wykształceniem, numerem telefonu), zagrażać naszej anonimowości.
1Informacja generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych o zagrożeniach płynących z upowszechnienia danych biometrycznych w kontaktach obywateli z instytucjami publicznymi i prywatnymi.